Nổi niềm đêm mưa hay Tản mạn về nghề “Đẻ và đỡ đẻ”

Mời bạn đọc một bài viết cũ của tôi, được viết vào một đêm mưa bão ở Sài Gòn. Dạo này đúng là bận rộn, trang nhà ít bài thấy rõ, mong bạn đọc yêu mến thông cảm.

----------------

Mấy hôm nay nghỉ lễ Giỗ Tổ, những ngày rảnh như thế này lúc nào cũng mang lại nhiều điều thú vị vì đầu óc được thảnh thơi, tỉnh táo. Dù hôm qua cơn bảo đã đổ bộ từ Bình Thuận vào Quận 2, nơi tôi ở trọ, làm nhiều căn nhà tốc mái và cảnh vật xác sơ, điện cúp và nhiều kẻ hoang mang lo sợ nhưng tôi lại rất bình yên, vẫn mở cửa lớn, bắt ghế xếp ngồi hóng gió và mưa tạt để hưởng cái cảm giác thiên tai vồ vập con người mà tôi đã quên từ khi vô Nam. Miền Trung của tôi (và của nhiều người nữa) quanh năm suốt tháng lúc nào cũng là mảnh đất chịu nhiều cảnh mất mát do mưa gió bão lũ và nhiều tai ương khác.

Mơ màng suy tư với cơn bão bất ngờ xô tới, chợt thấy phận con người quá mong manh khi nghĩ về những nơi xa xôi đang trong vùng tâm bão và mình thì quá nhỏ bé, chẳng làm được gì ngoài việc đứng khép mình bên cửa hay ngồi he hé bên song, nghĩ ngợi, suy gẫm về Đời. Tuy nhiên, cũng chính trong phút giây tái cảm nghiệm sự vô thường bất nhị này, tôi nghĩ rằng mình cần phải khởi đầu một điều gì đó có thể giúp được nhiều người hơn, đặc biệt là tuổi trẻ, để cho họ có nhiều khí phách và dũng cảm hơn để đối diện cuộc đời, vốn rất nhiều phong ba và bất trắc này.

Viết một cuốn sách về chuyên ngành tôi đang giảng dạy là điều tôi từng nghĩ tới, nhưng viết một cuốn sách về chủ đề Quản lý thời gian hay Lãnh đạo cuộc đời thì hôm nay là lần suy nghĩ chín chắn đầu tiên. Tôi vui mừng vì đã viết hẳn lên đây để chia sẻ với các bạn, xem như là một lời hứa của một người trưởng thành. Tôi sẽ dành thời gian còn lại của năm này cho cuốn sách đầu tay của mình, bằng thời gian một người mẹ mang thai một đứa bé, hi vọng hạ sinh một thiên thần và được nhiều người đón nhận.

Vì nhận mình sẽ thai nghén một cuốn sách như thế, nên hôm nay tôi nói về một cái nghề vô cùng thú vị, đó là nghề “Đẻ và Đỡ đẻ”. Cái nghề này, tôi tạm gom hai thành một, theo nghĩa đen vốn là những việc khó khăn, gian nan, vất vả và nhiều rui ro sinh tử, theo nghĩa bóng thì nó là một nghề liên can đến hoài bão, sứ mạng hay bổn phận của con người. Hôm nay, tôi sẽ viết chơi theo nghĩa thứ hai vì hẳn đây là một dịp tốt để dọi một tia sáng vào những việc mình đã làm, đang làm và nhiều chuyện cũ khác nữa.

Thực ra, không phải ai cũng có thể hành nghề “Đẻ và Đỡ đẻ” một cách chuyên nghiệp vì nó tùy thuộc vào toàn bộ cơ cấu của sự giáo dục và tự giáo dục của họ. Tôi thiết nghĩ chỉ có một trong hai loại người sau đây có “cơ địa” phù hợp với nghề này và hẳn bạn sẽ dễ dàng xác định.

Loại người đầu tiên, tôi gọi họ là “Người tiền định”. Họ là những người chỉ được sinh ra có một lần và từ đó sống theo tập quán cố hữu, chỉ chấp nhận những điều “tiền nhân” đã bày biện sẵn (yên ổn? đỡ mệt?), suốt đời làm kẻ cai quản những giá trị cũ mèm, lỗi thời bằng những bức tường (nguy nga, tráng lệ) của sự bảo thủ, cố chấp và độc tài. Những người này luôn biện minh cho hoàn cảnh, môi trường, thời thế để không phải thay đổi và “duy cũ” (cái gì cũ xưa cũng đúng, cũng tốt). Họ không chịu tìm tòi những giải pháp mới cho vấn đề cũ, luôn chọn lựa theo lối mòn của tư duy và tỏ ra mất kiểm soát và luôn tiếng bảo vệ khi ai khác đưa ra một quan điểm, giải pháp mới. Họ là người sợ thất bại, sợ đau đớn khi đương đầu với thử thách nên họ không thể “đẻ” được, họ không thể sinh ra những tầng nấc mới của tinh thần và những trải nghiệm đỉnh cao của cảm giác liên tục tăng tiến và vượt thắng chính mình. Họ cũng không dám mạo hiểm cho ai lời khuyên một cách chân thành vì họ sợ người khác khi làm theo lời của mình có thể dẫn đến tai họa và vì thế đánh mất hình ảnh mà họ đã dày công xây dựng bấy lâu nay, một khuôn mẫu của người vô trùng, “chân không lấm, tay không bùn” vì chẳng bao giờ “lặn lội ao bèo”.

Loại người thứ hai, tôi gọi họ là “Người hậu định” (Hắn, một sự đối lập tương đối với tiền định). Hắn không những được sinh ra một lần mà còn tiếp tục tự-sinh-ra vô số lần nữa thông qua một hành động quyết liệt và đầy quả cảm, đó là hành động “ĐẺ”. Con người HẬU ĐỊNH mang trong mình tiềm năng của những hạt giống và liên tục tái hiện cuộc đời hắn một cách vĩ đại và “điên dại” trước cả mọi thời khắc của suy tư, những kẻ vĩnh viễn không lùi bước hay dễ dàng thừa nhận những giá trị định sẵn, những kẻ tự mở cõi, lên đường, ra khơi… (với lòng dạ tinh khôi trải dài muôn lối). Một sự hấp thu, hòa quyện tuyệt đối của SỰ TỰ CHỦ cuộc đời hắn và ĐỊNH MỆNH đã xóa tan đi mọi đối lập, xung khắc từ trong trứng nước (vốn là những khía cạnh mà nhiều kẻ muốn dung nạp, hòa giải hay thống nhất), như thể cuộc đời hắn chỉ biết SỐNG & SỐNG, sự biểu lộ hòa hợp duy nhất và độc đáo giữa “hạ tầng suy tư” và “thượng tầng chân đất” (xin mạn phép đảo lộn tầm quan trọng của chân tay và tim óc), và cũng như thể hắn liên tục “ĐẺ” (ra chính mình) vì nhu cầu NÔ ĐÙA SAY ĐẮM với cuộc đời chứ chẳng phải từ một MÂU THUẪN NỀN TẢNG dữ dằn nào sất. Hắn viết lên cuộc đời hắn hệt như vẽ lên một trang giấy trắng, một bức tranh rất riêng và độc đáo. Ngoài ra, hắn còn trao tặng bức tranh cuộc đời hắn cho những con người hắn gặp và cả bút mực, chì tẩy, màu mè … và cả cách vẽ tranh nữa. Hắn còn dìu dắt tha nhân, ở bên cạnh và giúp đỡ khi họ “đẻ”, và vì vậy hắn cũng hành nghề “ĐỠ ĐẺ” nữa.

Sự phân đôi hai loại người này chỉ là một nỗ lực của cá nhân tôi nhằm đẩy tuổi trẻ vào một thế bắt buộc phải chọn lựa thái độ sống một cách quyết liệt, không thể đứng hai hàng hay đi một lúc trên hai con đường trái ngược. Biết chọn lựa sống và dấn thân vì mình và vì người là lần đầu tiên biết “Đẻ và Đỡ đẻ” vậy. Mỗi người hãy làm theo sức lực của mình vì một tương lai tốt đẹp hơn cho chính mình trước tiên và sau nữa cho những kẻ đồng hành kề cận. Cuộc đời sẽ vui vì có thêm nhiều bạn bè thân cận chia sớt sầu lo.